دلایل خراب شدن دندان شیری

خراب شدن دندان شیری

پوسیدگی دندان کودکانه به وضعیتی اطلاق می‌شود که دندان‌های کودکان به دلیل تخریب و آسیب دیدگی، به‌ویژه به علت تجمع باکتری‌ها و اسیدهای تولید شده توسط آنها، خراب شده باشند. این امر می‌تواند در دندان‌های شیری رخ دهد. پوسیدگی دندان شیری اغلب ناشی از نوعی از باکتری‌ها به نام Streptococcus mutans است که از مواد قندی در دهان استفاده کرده و اسیدهایی تولید می‌کند که به ساختار دندان‌ها آسیب می‌زنند.

به دلیل اهمیت پیشگیری از خراب شدن دندان شیری کودکان، دکتر شقایق لوح متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران همواره در اینستاگرام خود و وب سایت خود در این باره اطلاع رسانی میکند علاوه بر اینکه در کلینیک دندانپزشکی کودکان خود آموزشهای لازم را به والدین در این زمینه ارائه میدهد. در صورت رعایت کردن نکات مورد نظر هیچ نیازی به کشیدن دندان شیری یا حتی کشیدن دندان دائمی کودک و پر کردن دندان کودک نیست. حتی جلوی درمانهای گسترده تر مانند عصب کشی دندان شیری نیز گرفته میشود.

عوامل متعددی ممکن است باعث پوسیدگی دندان شیری شوند، از جمله مصرف زیاد قند و شیرینی، نقص در بهداشت دهان، نقص در مراقبت‌های دندانی و همچنین ژنتیک. از آنجایی که دندان‌های شیری اهمیت زیادی برای رشد صحیح دهان و فک دارند و نقش مهمی در مکان‌گذاری دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند، حفاظت از سلامت آنها برای حفظ سلامت دهان و فک در آینده بسیار اهمیت دارد.

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکانه، مراقبت دقیق از بهداشت دهان، کاهش مصرف قند و شیرینی، مصرف مواد غذایی سالم، و مراجعه به دندانپزشک برای بررسی و درمان مشکلات بهداشت دهانی توصیه می‌شود.

فرآیند پوسیدگی دندان کودکان به چه صورت است؟

پوسیدگی دندان کودکانه یک فرآیند تدریجی است که به تخریب ساختار دندان‌ها به دلیل اثرات باکتری‌ها و اسیدهای تولید شده توسط آنها مرتبط می‌شود. در زیر، مراحل اصلی فرآیند پوسیدگی دندان کودکانه را می‌توانید بخوانید:

۱. تشکیل لایه پلاک: باکتری‌ها و مواد آلی در دهان یک لایه روی دندان تشکیل می‌دهند که به نام پلاک معروف است. این لایه پلاک حاوی باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، و سایر مواد آلی است.

۲. تشکیل اسیدها: باکتری‌های موجود در پلاک، به ویژه Streptococcus mutans، با استفاده از قند و کربوهیدرات‌های دیگر در دهان، اسیدهای تولید می‌کنند. این اسیدها باعث ایجاد محیط اسیدی در دهان می‌شوند.

۳. تأثیر اسیدها بر مینای دندان: اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها با مینای دندان واکنش دارند. این واکنش باعث تخریب مینای دندان شده و به ساختار دندان آسیب می‌زند.

۴. تشکیل حفره: در اثر تخریب مینای دندان، حفره‌های کوچکی در ساختار دندان به وجود می‌آید. این حفره‌ها به تدریج بزرگ‌تر می‌شوند و به صورت حفرات پوسیده در دندان تشکیل می‌شوند.

۵. گسترش پوسیدگی: اگر این فرآیند به طور مداوم ادامه پیدا کند و درمان مناسب انجام نشود، پوسیدگی می‌تواند به لایه‌های داخلی دندان (پلاک داخلی) یا حتی به اعصاب و عروق دندان (پولپ) گسترش یابد.

برای پیشگیری از این فرآیند، مراقبت‌های بهداشت دهانی منظم، مصرف غذاهای سالم، کاهش مصرف قند و شیرینی، و مراجعه به متخصص دندانپزشکی کودکان برای ارزیابی و درمان به موقع از اهمیت بسیاری برخوردارند.

پوسیدگی دندان در کودکان زیر دو سال چطور اتفاق می‌افتد؟

پوسیدگی دندان در کودکان زیر دو سال به عنوان “پوسیدگی دندان شیری کودک” یا “پوسیدگی شیری” شناخته می‌شود. این مشکل نسبتاً نادر است ولی می‌تواند رخ بدهد. عواملی که ممکن است باعث پوسیدگی دندان در کودکان زیر دو سال شوند عبارتند از:

تغذیه نامناسب: استفاده از غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و پر قند برای کودکان ممکن است به افزایش ریسک پوسیدگی دندان منجر شود. بطور کلی، غذاهای حاوی شکر و مواد قندی برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی‌شود.

آرام‌بخش‌های شیرین: استفاده از آرام‌بخش‌های شیرین یا قطره‌های دارویی حاوی شکر به دلیل تماس مداوم با دندان‌ها می‌تواند به تخریب مینای دندان کودکان منجر شود.

قارچ Candida albicans: حمله قارچ‌ها می‌تواند به پوسیدگی دندان در کودکان زیر دو سال منجر شود. این قارچ معمولاً در دهان نوزادان  و کودکان وجود دارد و در شرایط خاصی (مثل مصرف بیش از حد قند یا ضعف سیستم ایمنی) می‌تواند به فرآیند پوسیدگی دندان کمک کند.

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان زیر دو سال، مراقبت دقیق از بهداشت دهان و استفاده مناسب از تغذیه، همراه با مراجعات دوره‌ای به متخصص دندانپزشکی اطفال، مهم است. استفاده از ساکارین یا گلوکز به عنوان منابع انرژی به جای شکر و قند، و همچنین اطمینان از صحت تغذیه و بهداشت دهان نوزادان، می‌تواند در کاهش ریسک پوسیدگی دندان در این گروه سنی مؤثر باشد.

علت‌های اصلی پوسیدگی دندان در کودکان

پوسیدگی دندان در کودکان ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف می‌باشد. در زیر، علل اصلی پوسیدگی دندان در کودکان را می‌توانید مشاهده کنید:

مصرف قند و شیرینی: مصرف افزایش یافته قند و شیرینی در تغذیه کودکان می‌تواند یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندان باشد. باکتری‌ها در دهان این قند و شکرها را به اسید تبدیل کرده و این اسیدها باعث تخریب مینای دندان می‌شوند.

نقص در بهداشت دهان: نقص در عملیات مراقبتی از دهان، نظافت ناکامل دندان‌ها، یا عدم استفاده از مسواک و خیسانده دهان منجر به تراکم پلاک و بدون درمان باعث پوسیدگی می‌شود.

ترکیب ژنتیکی: برخی از افراد به دلایل ژنتیکی بیشتر به پوسیدگی دندان حساس هستند. عوامل ژنتیکی می‌توانند ساختار دندان و مینای آنها را تحت تأثیر قرار دهند.

پوسیدگی شیری کودکان: این مشکل به ویژه در دوران نوزادی رخ می‌دهد و معمولاً با مصرف مواد شیرین و قندی (مانند قطره‌های آرام‌بخش) یا حتی با استفاده از سرمایه ژنتیکی ویروس‌ها و باکتری‌ها به دندان‌های کودکان نوزاد انتقال پیدا می‌کند.

نقص در فلورای دهانی: تعادل نقصانی در جمعیت باکتری‌های موجود در دهان نیز می‌تواند به پوسیدگی دندان ارتباط داشته باشد. به‌طور مثال، افزایش تعداد باکتری‌های پوسیدگی‌زا می‌تواند ریسک پوسیدگی را افزایش دهد.

عدم استفاده از فلوئور: فلوئور یک ماده است که می‌تواند به قوام مینای دندان کمک کند و از تولید اسیدهای توسط باکتری‌ها جلوگیری کند. عدم مصرف فلوئور می‌تواند ریسک پوسیدگی را افزایش دهد.

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان، مهم است که مراقبت‌های بهداشت دهانی منظم، تغذیه سالم، کاهش مصرف قند و شکر، و مراجعه به دندانپزشک به صورت منظم را رعایت کنید.

علائم پوسیدگی دندان کودکان به چه صورت است؟

علائم پوسیدگی دندان در کودکان ممکن است در ابتدا غیرقابل توجه باشند، اما با گذر زمان و تشدید مشکل، علائم بیشتر و قابل تشخیص تر می‌شوند. در زیر علائم رایج پوسیدگی دندان در کودکان را می‌توانید مشاهده کنید:

حساسیت به غذاهای گرم یا سرد: کودک ممکن است در برابر مواد غذایی گرم یا سرد حساسیت نشان دهد. این حساسیت به دندان‌های پوسیده مرتبط با تخریب مینا می‌باشد.

درد یا تورم دهان: در موارد پیشرفته‌تر، پوسیدگی می‌تواند به عصب دندان نزدیک شود و درد یا تورم دهان ایجاد کند.

تغییر در رنگ دندان: دندان‌های پوسیده ممکن است تغییر رنگ دهند و زرد، قهوه‌ای یا سیاه شوند.

حفره‌ها یا خوردگی‌ها: حفره‌های کوچک یا خوردگی‌ها در سطح دندان‌ها ممکن است نشانه پوسیدگی باشند.

بوی ناپسند دهان: مواد غذایی که باکتری‌ها در دهان تجزیه می‌کنند، می‌توانند عطر ناپسند دهان را افزایش دهند که یکی از علائم پوسیدگی دندان است.

خونریزی لثه: در برخی موارد، پوسیدگی دندان می‌تواند به لثه‌ها نیز تأثیر بگذارد و خونریزی را ایجاد کند.

تغییرات در رفتار یا خواب: در مواردی که پوسیدگی به درد شدید و تورم منجر می‌شود، کودک ممکن است تغییرات در رفتار یا خواب نشان دهد.

در صورت مشاهده هرکدام از این علائم، مهم است که به متخصص دندانپزشکی کودک مراجعه کرده و مشکل را تشخیص دهید. درمان پوسیدگی در مراحل اولیه می‌تواند آسان‌تر و موثرتر باشد. همچنین، مراقبت‌های بهداشت دهانی منظم و مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک به پیشگیری از پوسیدگی کودکان کمک می‌کند.

انواع راه‌های درمان پوسیدگی دندان کودک

درمان پوسیدگی دندان کودکان به ویژه در مراحل ابتدایی می‌تواند شامل تدابیر مختلفی باشد. در مواردی که پوسیدگی به مراحل پیشرفته‌تر رسیده باشد، احتمالاً درمان‌های پیشرفته‌تری لازم است. در زیر به برخی از راه‌های درمان پوسیدگی دندان کودکان اشاره شده است:

پر کردن حفره‌ها (درمان حفره‌های کوچک): اگر پوسیدگی به حالت حفره نیز نرسیده باشد، دندانپزشک می‌تواند با پر کردن حفره‌ها، سطح دندان را به حالت اولیه بازپسین برگرداند.

برداشتن دندان پوسیده: در مواردی که پوسیدگی به حدی پیشرفت کرده باشد که امکان بازسازی ناپذیر باشد، برداشتن دندان پوسیده و پلمپ یا ایمپلنت‌های جایگزین ممکن است.

درمان عصب‌کشی ( عصب کشی دندان شیری ): اگر پوسیدگی به عصب دندان نیز گسترش یابد و باعث التهاب شود، ممکن است نیاز به درمان عصب‌کشی (روش‌های درمانی عصب) باشد.

دندان‌پزشکی پیشگیری: برخی از دندانپزشکان ممکن است روش‌های پیشگیری مثل پوشش مینای دندان (دندان‌پزشکی پیشگیری) را توصیه کنند تا از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری شود.

آموزش بهداشت دهانی: آموزش بهداشت دهانی صحیح به کودکان و والدین یکی از اقدامات اساسی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است. این شامل تکنیک‌های صحیح مسواک زدن، استفاده از خیط دندان، و مراقبت منظم از دندان‌ها می‌شود.

مصرف فلوئور: استفاده از محصولات حاوی فلوئور (مانند خمیر دندان حاوی فلوئور و آب دهان حاوی فلوئور) می‌تواند به قوام مینای دندان کمک کند و از تولید اسیدهای توسط باکتری‌ها جلوگیری نماید.

مهمترین نکته در درمان پوسیدگی دندان در کودکان، تشخیص زودهنگام و اقدامات پیشگیری است. به دندانپزشک خود مراجعه کرده و برنامه درمانی مناسب را برای کودک خود تعیین کنید.

لازم به ذکر است که دکتر سالاری متخصص ارتودنسی در تهران نظم دندانی و مرتب بودن دندانها را عاملی موثر در پیشگیری از خراب شدن دندان شیری میداند. زیرا که نامرتبی دندانها باعث گیرغذایی بیشتر و در نتیجه پوسیدگی دندانی میشود. در صورتی که به اطلاعات بیشتر نیاز دارید دکتر سهیل سالاری مطالب بسیاری در این زمینه در وب سایت خود بارگذاری کرده اند.