بهداشت دهان و دندانها در طول دوره ارتودنسی

جرم دندان چیست و علت به وجود آمدن جرم روی دندانها چیست؟

بهداشت دهان و دندانها در طول درمان ارتودنسی امری ضروری می باشد. بهداشت دهان و دندانها در طول درمان ارتودنسی از اهمیت زیادی برخوردار است باکتریهایی موجود در دهان بر روی سطح صاف دندان نمی توانند مستقر شوند از این رو باکتریها، نخست یک لایه نازک چسبنده بر روی دندان ایجاد می کنند که همانند آشیانه به آنها امکان اسکان بر روی دندانها را می دهد به این لایه بایوفیلم گفته می شود.
تشکیل بایوفیلم مختص باکتری های موجود در دهان نمی باشند بایو فیلم با آب پاک نمی شود بلکه باید آن را با جسم سختی مثل مسواک پاک کرد به این دلیل برای تمیز کردن دندانها از مسواک و خمیردندان استفاده می شود باکتریهای سکنی گزیده بر روی بایوفیلم مواد غذایی را به خود چسبانده از آنها تغذیه کرده به سرعت شروع به تولید مثل می کنند.
مجموعه بایو فیلم مواد غذایی و باکتری ها را جرم می نامند که این جرم نرم بوده و با مسواک به راحتی پاک می شود در صورت باقی ماندن جرم نرم روی دندان ها و رسوب مواد معدنی موجود در بزاق این جرم تبدیل به جرم سخت شده، و فقط با جرم گیری توسط دندان پزشک برداشته می شود جرم سخت مهمترین عامل بیماریهای لثه است که تولید بوی ناخوشایند کرده، منجر به عقب نشینی استخوان آرواره، لق شدن ریشه دندانها و نهایتاً افتادن دندان میگردد ۱۵ تا ۲۰ دقیقه پس از صرف غذا ، باکتریهای موجود در دهان،‌ قند موجود در مواد غذایی را مصرف کرده و در ازای آن اسید تولید می کنند اسید تولید شده توسط باکتریها، یونهای کلسیم موجود در مینای دندان را حل کرده ، ساختمان آن را تخریب می کند.

اگر دندانها جرمگیری نشود چه عواقبی در پی دارد؟

بخش تخریب شده دندانها توسط مواد معدنی موجود در بزاق دهان بازسازی می شود و تا زمانی که بین تخریب و بازسازی تعادل برقرار است دندان سالم می ماند ولی در صورتی که تخریب بیش از بازسازی باشد به مرور زمان مینای دندان خرده شده و از بین می رود و با از بین رفتن مینا عاج دندان بدون حفاظ مانده، و پوسیدگی به سرعت در آن پیشرفت می کند استفاده از خمیر دندان فلورایددار به بازسازی مینای تخریب شده دندان کمک زیادی می کند از طرف دیگر سموم باکتریها باعث التهاب و خونریزی لثه می شوند که در صورت عدم درمان، لثه ها را به طور جدی بیمار می کند.

دستگاههای متحرک ارتودنسی مانند پلاک ، نایت گارد  و … دارای این مزیت هستند که قبل از خوردن غذا درآورده شده و پس از مسواک زدن دندانها دوباره کار گذاشته شوند اما در دستگاههای ثابت ارتودنسی که به وسیله براکت و بند و بر روی سطح بیرونی یا درونی دندان چسبانده می شوند گوشه و کنارهایی ایجاد می کنند که در آنها مواد غذایی گیر کرده و مرکز تجمع باکتریها می شوند.
به این خاطر در صورت عدم رعایت دقیق اصول بهداشتی دهان و دندانها در حاشیه براکتها و بندها، دندانها دچار آسیبهای بازگشت ناپذیر می شوند در مرحله اول، مینای دندان،‌ کلسیم را از دست میدهد و سفید رنگ می شود در صورت تداوم این وضعیت، تخریب پیشرفت کرده و پوسیدگی ایجاد می شود.

برای پیشگیری از پوسیدگی دندانها هنگام درمان با دستگاههای ثابت ارتودنسی چه کنیم؟

– بعد از صرف خوراکی، حتی اگر مقدار آن کم باشد بایستی دندانها بلافاصله مسواک زده شوند زیرا همانگونه که عنوان شد در گوشه و کنار های زیادی که به خاطر دستگاه ثابت ایجاد می شود مواد غذایی گیر می کند و باکتریهای موجود در دهان بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه شروع به تولید اسید می کنند.
– از خوردن مواد غذایی خیلی شیرین و چسبنده مثل موز، شکلات ، گز و … خودداری شود.
– هنگام مسواک زدن باید با دقت و حوصله تمام گوشه و کنارهای دستگاه ثابت را خصوصاً زیر سیمها و بین دندانها را خوب تمیز کرد برای این منظور بهتر است از مسواکهای کوچک بین دندانی استفاده کرد
– حتماً از خمیردندانهای فلورایددار و دهان شویه های فلورایددار استفاده شود.

نکاتی که باید قبل از ارتودنسی درباره بهداشت دهان و دندان خود بدانید

– در دوران ارتودنسی دندانها و لثه ها نسبت به حالت عادی حساس تر میشوند برای همین بهداشت هم الویت بیشتری پیدا خواهد کرد. باید نسبت به گذشته در رژیم غذایی خود حساس تر باشید زیرا براکت ها دارای سوراخهای ریزی هستند که غذا داخل این سوراخها نفوذ میکند و اگر با صبر و حوصله تمیز نشوند قطعا جبران ناپذیر خواهد شد بنابراین طی درمان ارتودنسی از غذاهای چسبناک و سفت که ریسک بالاتری دارند استفاده نکنید. ضمنا موادی که قند بالا دارند هم به دلیل ایجاد پوسیدگی، محدود شود، خیلی بهتر است.
– نوشیدنیهای اسیدی مانند نوشابه های و آبمیوه های اسیدی موجب آسیب به مینای دندان میشود.
مینای دندان بسیار حساس است و طی دوره ارتودنسی اگر درست نگهداری نشود دچار خرابی و لکه های سفید یا بعضا زردرنگی میشود که ناشی از ازدست دادن موادمعدنی است.
– در طی درمان ارتودنسی مصرف آب روزانه خود را افزایش دهید زیرا آب موجب میشود که بزاق دهان شروع به پاکسازی محیط دهان کند و ضمنا اگر احیانا مواد ریزی بین دندانها گیر کرده باشد برطرف شود و جلوی بوی بد دهان را میگیرد.

روتین بهداشتی دهان و دندان طی دوره ارتودنسی

استفاده مسواک و نخ دندان و دهانشویه به صورت مرتب توصیه میشود. دهانشویه فلوراید دار به منظور جلوگیری از التهاب لثه ها، اگر هر شب بعد از مسواک و نخ دندان استفاده شود کافی است. فلوراید در دهانشویه به این دلیل توصیه میشود که جلوی پوسیدگی دندان را میگیرد. نخ دندان و مسواک بعد از هر وعده غذایی تقریبا به فاصله بیست دقیقه بعد از خوردن توصیه میشود.

نقش لاک فلوراید دار محافظ در درمان ارتودنسی

متخصص ارتودنسی قبل از چسباندن دستگاه ارتودنسی ثابت، سطح دندان را به وسیله یک لاک فلورایددار محافظ می پوشاند. لاکهای محافظ تنها به عنوان عامل کمکی می توانند درصد پوسیدگی دندان را کم کنند اما نمی توانند مانع از ابتلا به بیماریهای لثه بشوند باید توجه داشت که لاکهای محافظ به هیچ وجه نمی توانند جایگزین مسواک زدن مرتب روزانه بشوند.
اگر برای معاینه دندانهای کودک خود نیاز به مشاوره با متخصص ارتودنسی در تهران دارید از طریق اینستاگرام و وبسایت با دکتر سهیل سالاری در تماس باشید