ارتودنسی پیشگیری

ارتودنسی پیشگیری به منظور جلوگیری از افزایش ناهنجاری‌های دندان انجام می‌شود. یک متخصص ارتودنسی پس از تشخیص ناهنجاری و احتمال نامرتب شدن دندان‌ها، ارتودنسی پیشگیری را برای مراجعه‌کنندگان خود تجویز می‌کند. این روش با اصلاح دندان و رفع ناهنجاری‌های فک، زیبایی و سلامت دندان‌ها را به بیماران باز می‌گرداند. هم‌چنین اصلاح رشد ناهنجاری فک نیز یکی دیگر از نتایج ارتودنسی پیشگیری است.

براساس تحقیقات صورت گرفته، بیش از 30 درصد از نوجوانان در معرض ابتلا به ناهنجاری فک و دندان مبتلا هستند که نتیجه‌ی آن تراز غیرطبیعی دندان‌ها و فک است. به‌همین دلیل این افراد به معالجه‌ی ارتودنسی پیشگیری نیاز دارند. این روش درمانی ممکن است چند ماه طول بکشد که در آن از بریس‌های دندان و سایر وسایل برای جا به جا کردن سیم‌های ارتودنسی استفاده می‌شود. با این کار از رشد دندان‌ها به شکل نامطلوب جلوگیری می‌شود.

اگر میزان ناهنجاری فک در بیمار شدید باشد و یا دندانپزشک بعد از معاینه تشخیص دهد که میزان ناهنجاری در بیمار ممکن است در آینده بیشتر ‌شود، برای او ارتودنسی پیشگیری را تجویز می‌کند. این روش درمانی تنها برای کودکان و نوجوانان کاربرد دارد. زیرا استخوان‌های فک و ریشه‌های دندان در  این سن نرم‌تر است و به‌راحتی جابه‌جا می‌شوند. با ورود به سن جوانی، انجام ارتودنسی پیشگیری ممکن نیست. زیرا استخوان‌های فک و ریشه‌های دندان کامل شده‌اند و تنها با روش درمان ارتودنسی و یا جراحی فک می‌توان ناهنجاری‌های ایجاد شده را برطرف کرد.

ارتودنسی پیشگیری اولین بار در اواسط دهه‌ی 1800 توسط نورمن ویلیام کینگزلی و ادوارد انگل استفاده شد. البته در آن زمان روش درمانی ارتودنسی مثل امروز پیشرفته نبود. تا اواسط دهه‌ی 1970 نیز بریس‌ها با پیچانده‌شدن فلز در اطراف هر دندان ساخته می‌شد. با این روش آسیب زیادی ارتودنسی به دندان‌ و لثه وارد می‌کرد و از سوی دیگر زمان نصب بریس، بیمار باید درد زیادی را متحمل می‌شد. اما اکنون برای ارتودنسی پیشگیری از چسب‌های مخصوص استفاده می‌شود که بریس‌ها به‌یکدیگر متصل می‌شوند.

ارتودنسی پیشگیری یک درمان معمولی برای مرتب کردن دندان‌های نامرتب است که بین 1 تا 3 سال طول می‌کشد. در زمان انجام این روش، بریس‌ها باید هر 4 الی 10 هفته یکبار توسط متخصص ارتودنسی، تغییر کنند. البته فاصله‌ی زمانی برای تغییر و مراجعه‌ی بیمار به کلینیک دندانپزشکی را، میزان ناهنجاری دندان‌ها و یا احتمال ابتلا به ناهنجاری بیشتر تعیین می‌کند. اگر متخصص ارتودنسی تشخیص دهد که ممکن است میزان ناهنجاری دندان در آینده بیشتر شود، بیمار باید هر 4 هفته یک بار به مطب او مراجعه کند.

برای انجام ارتودنسی پیشگیری از چندین روش استفاده می‌شود. در بیمارانی که به اختلالات اسکلتی در فک مبتلا هستند، احتمال نامرتب شدن دندان‌ها بیشتر است. در این روش با کمک وسایل و تجهیزات دندانپزشکی سعی می‌شود از رشد غیرعادی استخوان‌ها پیشگیری شود. ارتودنسی کششی معکوسی برای پیشگیری از رشد ناهنجاری در این گروه از بیماران انجام می‌شود. همه‌ی این کارها باید قبل از رشد کامل اسکلت فک انجام شود. اما اگر بیمار سنین نوجوانی را رد کرده و به اوایل سنین جوانی (18 سال رسیده است) انجام این روش درمانی برای رفع ناهنجاری فک و دندان سخت و دشوار می‌شود.

اگر رشد اسکلت فک کامل شده باشد و بیمار به سن بیش از 18 سال رسیده باشد، تنها کاری که برای درمان او می‌توان انجام داد، جراحی فک است. بعد از بهبودی کامل، درمان ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌ها انجام می‌شود.

همانطور که گفته شد،

در ارتودنسی پیشگیری از بریس‌های ثابت و یا متحرک استفاده می‌شود. اگر میزان ناهنجاری دندان در بیمار اندک و خفیف باشد و یا دندانپزشک تشخیص دهد که این ناهنجاری در آینده بیش‌تر نمی‌شود، با کمک بریس‌های متحرک نیز می‌تواند سلامتی را به نوجوانان برگرداند. اما بریس‌های ثابت با کنترل مکانیکی قوی‌تر بر روی دندان‌ها، می‌توانند از هرگونه ناهنجاری فک و دندان در آینده پیشگیری کنند. البته در بیشتر مواقع بریس‌های ثابت کاربرد دارند که با استفاده از چسب به دندان‌های بیمار متصل می‌شوند.

در مواردی که دندان‌ها حالت قوسی دارند، برای برگرداندن و چرخش آن‌ها، نمی‌توان از بریس‌های ثابت استفاده کرد. در نتیجه تنها با کمک بریس متحرک می‌تواند زاویه و موقعیت ریشه‌ی این نوع ناهنجاری را تغییر داد. اگر بهداشت دهان و دندان بیمار ضعیف باشد (مثلاً به پوسیدگی دندان مبتلا باشد) روش ارتودنسی ثابت به هیچ عنوان برای او استفاده نمی‌شود. زیرا ممکن است تا چند سال بر روی دندانِ بیمار باقی بماند که بهداشت دهان و دندان او را سخت‌تر می‌کند.

اگر بیمار یکی از دندان‌های خود را از دست داده و یا فک او بزرگ‌تر از همه‌ی دندان‌ها باشد، دندانپزشک با معاینه‌ی دندان‌های بیمار می‌تواند پیش‌بینی کند که در آینده فاصله‌ی دندان‌ها از هم بیش‌تر می‌شود. این حالت برای دندان‌های جلویی زیبا نیست. از سوی دیگر زمانی که بین دندان‌ها فاصله ایجاد می‌شود که حرکت زبانی هم به آن دامن می‌زند و باعث تشدید فاصله‌ی بین دندان‌ها می‌شود.

در چنین مواردی با استفاده از ارتودنسی پیشگیری می‌توان از ایجاد فاصله‌ی بیشتر بین دندان‌ها جلوگیری کرد. براکت‌هایی که عموماً برای از بین بردن فاصله‌ی بین دندان‌ها استفاده می‌شود، از جنس استنلس استیل یا پرسلن هستند که با کمک چسب مخصوص به دندان‌های بیمار متصل می‌شوند.